عنصر شیمیایی جیوه یک مایع فلزی براق است. نماد شیمیایی آن، Hg، از کلمه یونانی hydrargyrum به معنای “نقره مایع” یا “نقره سریع” گرفته شده است. اگرچه اکنون منسوخ شده است، اما مدت هاست که کلمه نقره ای به عنوان مترادف جیوه استفاده می شود.
این عنصر در گروه IIB جدول تناوبی با روی و کادمیوم مشترک است. عدد اتمی جیوه 80 است. وزن اتمی آن 200.59 است. رادیو ضبط قدیمی جیوه دار بسیار سنگین است و وزن آن 13.6 برابر حجم آب است. سنگ، آهن و حتی سرب می توانند روی سطح آن شناور باشند. جیوه فقط به مقدار کمی در سنگهای آذرین وجود دارد. سنگ های رسوبی کمی غنی تر هستند.
این عنصر تنها 0.5 پی پی ام از پوسته زمین را تشکیل می دهد که آن را از اورانیوم کمیاب تر، اما از طلا یا نقره فراوان تر می کند. جیوه عمدتاً به شکل سنگ سینابار (سولفید جیوه) یافت می‌شود و همچنین می‌توان جیوه در پنکه قدیمی را به صورت غیر ترکیبی نیز تولید نمود. تهیه جیوه از سنگ معدن آن بسیار ساده است. سنگ معدن آسیاب شده و در حضور اکسیژن تا دمای 580 درجه سانتیگراد گرم می شود. بخار جیوه از سنگ معدن خارج می شود و دی اکسید گوگرد حذف می شود. این فلز با شستشو با اسید نیتریک و سپس تقطیر متراکم و خالص می شود.
جیوه جزو اولین فلزات شناخته شده بود و ترکیبات آن در طول تاریخ مورد استفاده قرار گرفته است. باستان شناسان در مقبره مصری متعلق به 1500 سال قبل از میلاد جیوه پیدا کردند. شاید مصریان و چینی ها قرن ها قبل از تولد مسیح از جیوه در تلویزیون قدیمی سونی استفاده می کردند.
در بسیاری از تمدن ها از جیوه برای آرام کردن یا از بین بردن ارواح شیطانی استفاده می شد. کیمیاگران فکر می کردند که جیوه، که آن را با سیاره عطارد مرتبط می کنند، دارای خواص عرفانی است و از آن در تلاش خود برای تبدیل فلزات پایه به طلا استفاده کردند. یونانی ها جیوه را می شناختند و از آن به عنوان دارو استفاده می کردند.
جیوه قرمز در تلفن قدیمی از حدود قرن پانزدهم تا اواسط قرن بیستم برای درمان سیفلیس استفاده می شد. از آنجایی که جیوه بسیار سمی است و اثر درمانی آن اثبات نشده است، اکنون از داروهای دیگر سیفلیس استفاده می شود. سودمندی جیوه به دلیل ماهیت سمی و کمیاب آن محدود شده است
- منابع:
- تبلیغات: